Trung tâm thương mại, khách sạn hay cao ốc văn phòng, hệ thống thông gió – điều hòa không khí đóng vai trò vô cùng quan trọng. Đây không chỉ là “lá phổi” giúp công trình vận hành ổn định mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến trải nghiệm và sức khỏe của người sử dụng.

Đặc thù thi công ống gió trong công trình cao tầng và trung tâm thương mại

Khác với nhà xưởng hay công trình dân dụng nhỏ, hệ thống ống gió trong các tòa nhà cao tầng và trung tâm thương mại đòi hỏi độ chính xác, tính thẩm mỹ và an toàn rất cao.
Một số đặc điểm nổi bật gồm:

• Không gian lắp đặt hạn chế: Trần kỹ thuật thường chứa nhiều hệ thống như PCCC, điện, nước, camera, PCCC… nên đường đi của ống gió phải được tính toán chính xác, tránh va chạm hoặc gây xung đột không gian.

• Chiều cao công trình lớn: Việc vận chuyển, lắp đặt ống gió ở tầng cao đòi hỏi biện pháp thi công an toàn, giàn giáo và thiết bị nâng phù hợp.

• Tính thẩm mỹ cao: Đặc biệt ở khách sạn hoặc trung tâm thương mại, phần ống gió thường lộ thiên trong không gian trần mở, yêu cầu bề mặt nhẵn, sơn phủ đẹp, mối nối kín khít.

• Hệ thống phức tạp: Phải kết hợp nhiều loại ống khác nhau như ống cấp gió tươi, ống hồi gió, ống thải khí, ống hút mùi, ống gió điều hòa… mỗi loại có kích thước và tiêu chuẩn riêng.

Lựa chọn vật liệu và công nghệ gia công phù hợp

Để đạt được hiệu quả và độ bền cao, việc lựa chọn vật liệu ống gió và công nghệ gia công là bước đầu tiên và rất quan trọng.

• Ống gió tôn mạ kẽm (GI): Phổ biến nhất trong các công trình vì độ bền cao, chống ăn mòn tốt và dễ gia công.

• Ống gió chống cháy: Sử dụng cho các khu vực yêu cầu an toàn cháy nổ cao như hành lang thoát hiểm, phòng kỹ thuật, tầng hầm. Vật liệu thường là tôn tráng kẽm kết hợp lớp bảo ôn chống cháy (bông rockwool, keo chống cháy).

• Ống gió cách nhiệt: Dành cho hệ thống điều hòa trung tâm (AHU, FCU) nhằm giảm tổn thất nhiệt, ngăn ngưng tụ nước.

• Ống gió mềm: Dùng tại vị trí nối quạt hoặc thiết bị, giúp giảm rung và tiếng ồn.

Hiện nay, hầu hết các đơn vị chuyên nghiệp đều ứng dụng công nghệ CNC và phần mềm BIM trong quá trình thiết kế và gia công.

• BIM (Building Information Modeling) giúp mô phỏng toàn bộ hệ thống ống gió trong không gian 3D, tránh xung đột với hệ thống khác.

• Máy cắt CNC, máy ghép khóa tôn tự động giúp tăng độ chính xác, tiết kiệm vật tư và đảm bảo tính thẩm mỹ cao khi lắp đặt.

Quy trình thi công ống gió đạt chuẩn kỹ thuật

Một quy trình thi công ống gió chuyên nghiệp thường gồm 6 bước chính:

Bước 1: Khảo sát và phê duyệt bản vẽ shopdrawing

Trước khi thi công, kỹ sư MEP cần khảo sát thực tế, đối chiếu bản vẽ thiết kế và lập bản vẽ shopdrawing chi tiết. Bản vẽ này thể hiện chính xác kích thước, cao độ và tuyến đi ống gió để trình tư vấn, chủ đầu tư phê duyệt.

Bước 2: Gia công ống gió

Ống gió được gia công tại xưởng theo đúng kích thước bản vẽ, có đầy đủ mặt bích, gioăng, bulong và phụ kiện đi kèm. Việc kiểm tra độ kín khít, sai số kích thước và mối ghép là yêu cầu bắt buộc trước khi chuyển đến công trình.

Bước 3: Chuẩn bị mặt bằng và vận chuyển

Tại công trình, đội thi công cần bố trí không gian tập kết hợp lý, tránh cản trở giao thông nội bộ. Ống gió được nâng lên tầng bằng pa lăng, cẩu hoặc thang máy chuyên dụng.

Bước 4: Lắp đặt và cố định

Ống gió được lắp theo thứ tự từ trung tâm ra ngoài, từ lớn đến nhỏ. Việc treo ống phải tuân theo bản vẽ kết cấu, đảm bảo tải trọng và an toàn. Tất cả mối nối đều được bọc gioăng cao su hoặc keo trám kín để tránh rò rỉ gió.

Bước 5: Cách nhiệt, tiêu âm và chống rung

Sau khi hoàn tất lắp đặt, ống gió được bọc bảo ôn chống ngưng tụ. Các vị trí kết nối quạt hoặc AHU được gắn khớp nối mềm nhằm giảm rung và tiếng ồn. Tùy khu vực, có thể lắp thêm bộ tiêu âm ống gió để đảm bảo độ ồn trong không gian không vượt quá tiêu chuẩn ASHRAE.

Bước 6: Kiểm tra – Nghiệm thu

Hệ thống được kiểm tra độ rò rỉ, áp suất, lưu lượng gió và độ ồn. Chỉ khi đạt đủ yêu cầu kỹ thuật mới tiến hành nghiệm thu từng hạng mục và bàn giao.

Tiêu chuẩn kỹ thuật cần tuân thủ

Khi thi công ống gió cho các công trình cao tầng, cần tuân theo các tiêu chuẩn quốc tế và trong nước như:

• TCVN 5687:2010 – Thông gió, điều hòa không khí – Quy phạm thiết kế.

• SMACNA (Hoa Kỳ): Tiêu chuẩn thiết kế và chế tạo ống gió phổ biến nhất trên thế giới.

• ASHRAE: Tiêu chuẩn về hiệu suất năng lượng và độ ồn.

• ISO 9001: Quy trình quản lý chất lượng trong thi công.

• NFPA: Tiêu chuẩn về phòng cháy chữa cháy cho hệ thống thông gió.

Việc tuân thủ các tiêu chuẩn này không chỉ giúp hệ thống hoạt động ổn định mà còn là cơ sở để chủ đầu tư dễ dàng nghiệm thu và bảo trì sau này.

Kinh nghiệm thực tế khi triển khai

Từ kinh nghiệm hơn 10 năm thi công nhiều dự án lớn, tôi nhận thấy rằng “giải pháp kỹ thuật tốt nhất chỉ phát huy khi có sự phối hợp tốt giữa các bên” – gồm chủ đầu tư, tư vấn thiết kế và đội thi công.
Một số kinh nghiệm thực tế đáng chú ý:

• Phối hợp sớm với các bộ môn khác: Nhiều xung đột trên công trường đến từ việc thiếu đồng bộ giữa ống gió, PCCC và điện nhẹ. Khi có bản vẽ phối hợp sớm, đội thi công sẽ tránh được việc phải cắt, nối hoặc điều chỉnh sau này.

• Tối ưu tuyến ống: Đường ống gió càng ngắn và ít cút, tổn thất áp suất càng thấp, giúp giảm công suất quạt và tiết kiệm điện.

• Chú trọng độ kín: Chỉ cần một khe hở nhỏ cũng gây rò rỉ gió, giảm hiệu suất và tăng tiếng ồn. Do đó, cần kiểm tra kỹ tất cả mối ghép, đặc biệt tại các mối nối mềm.

• An toàn là ưu tiên hàng đầu: Khi thi công trên cao, bắt buộc sử dụng dây an toàn, sàn thao tác và giàn giáo đạt chuẩn.

• Bảo trì sau thi công: Dù thi công tốt nhưng không bảo trì định kỳ, bụi và dầu mỡ có thể bám vào thành ống, gây giảm lưu lượng gió và ô nhiễm không khí. Vì vậy, nên lập kế hoạch vệ sinh định kỳ hệ thống ống gió ít nhất 1–2 lần/năm.

Thi công ống gió cho trung tâm thương mại, khách sạn hay cao ốc hiện đại là một công việc đòi hỏi kỹ thuật cao, quy trình nghiêm ngặt và đội ngũ nhiều kinh nghiệm thực tế.
Một giải pháp thi công tốt không chỉ giúp công trình đạt hiệu suất thông gió tối ưu, tiết kiệm năng lượng mà còn đảm bảo an toàn cháy nổ, tạo môi trường trong lành cho người sử dụng.

Nếu bạn đang chuẩn bị triển khai hệ thống thông gió cho dự án lớn, hãy lựa chọn đơn vị thi công chuyên nghiệp, có đội ngũ kỹ sư am hiểu MEP, và kinh nghiệm thực tế tại các công trình cao tầng.
Đó chính là yếu tố đảm bảo cho chất lượng – tiến độ – hiệu quả vận hành lâu dài của công trình.