Làm trong nghề thi công hệ thống thông gió và ống gió hơn 10 năm, tôi đã trải qua không ít công trình lớn nhỏ — từ xưởng may, nhà máy chế biến thực phẩm, xưởng gỗ, đến nhà xưởng cơ khí, sản xuất linh kiện điện tử. Mỗi công trình đều mang lại những bài học quý giá, giúp tôi hiểu sâu hơn rằng: thi công hệ thống ống gió không chỉ là việc lắp đặt những đường ống kim loại, mà còn là một quá trình đòi hỏi tư duy kỹ thuật, kinh nghiệm thực tế, và sự cẩn trọng đến từng chi tiết.

1. Khâu khảo sát và đọc bản vẽ: bước nền tảng của mọi công trình

Trước khi bắt tay vào thi công, việc khảo sát hiện trạng nhà xưởng là vô cùng quan trọng. Đừng bao giờ chủ quan với giai đoạn này. Có nhiều công trình tôi từng tham gia mà nếu không khảo sát kỹ, chỉ cần sai lệch vài centimet khi đi tuyến ống là có thể dẫn đến việc đụng dầm, cản trở đường điện, nước hoặc hệ thống cứu hỏa.

Bản vẽ thiết kế đôi khi chỉ mang tính tương đối. Trong thực tế thi công, không gian, cao độ, vị trí máy móc, dầm thép, đường ống kỹ thuật khác đều có thể thay đổi. Vì vậy, người thi công phải biết đọc bản vẽ một cách linh hoạt — hiểu được nguyên lý thông gió, hướng gió cấp – gió hồi, và khả năng lắp đặt thực tế.

Tôi thường mang theo thước laser, thước thủy và thước cuộn để đo đạc cẩn thận. Ghi chú lại những vị trí khó thi công, các đoạn chuyển hướng hoặc cần chế tạo đặc biệt. Làm kỹ từ đầu giúp đội thi công giảm rủi ro phải tháo lắp lại sau này, tiết kiệm rất nhiều thời gian và chi phí.

2. Lựa chọn vật liệu và gia công ống gió

Chất lượng vật liệu ảnh hưởng trực tiếp đến tuổi thọ và hiệu suất hệ thống. Với nhà xưởng công nghiệp, tôi thường khuyên chủ đầu tư nên dùng tôn mạ kẽm dày từ 0.6mm đến 1.0mm, tùy theo kích thước ống và áp suất gió.

Nếu là môi trường đặc biệt như xưởng hóa chất, thực phẩm hoặc điện tử, cần xem xét sử dụng inox 304 hoặc tôn phủ sơn tĩnh điện để tăng khả năng chống ăn mòn.

Khi gia công, độ chính xác và độ kín của mối ghép là điều bắt buộc. Tôi luôn yêu cầu thợ xưởng kiểm tra kỹ kích thước từng đoạn ống, góc nối, bích và gioăng cao su trước khi chuyển ra công trường. Một mối ghép hở chỉ vài milimet cũng có thể làm thất thoát lưu lượng gió, tăng công suất quạt và tiêu hao điện năng.

Kinh nghiệm là nên đặt mã đánh số cho từng đoạn ống (theo tuyến hoặc tầng), giúp quá trình lắp đặt ngoài hiện trường nhanh gọn và tránh nhầm lẫn.

3. Biện pháp treo, đỡ ống gió – yếu tố quyết định độ an toàn

Nhiều người mới vào nghề thường xem nhẹ khâu thiết kế giá treo ống gió, nhưng đây chính là phần ảnh hưởng trực tiếp đến an toàn và độ bền của toàn hệ thống.

Mỗi loại nhà xưởng có kết cấu mái và khung khác nhau. Khi thi công, tôi luôn xem xét trước xem vị trí nào có thể neo móc, khoảng cách treo ống bao nhiêu, và trọng lượng ống có vượt quá giới hạn chịu lực hay không.

Thông thường, tôi sử dụng ty ren M8 hoặc M10 kết hợp với đai treo chữ U cho ống tròn, còn ống vuông dùng gối treo hoặc khung chữ L bằng thép hộp. Mỗi đoạn ty phải có tắc kê nở chắc chắn, tránh tình trạng rung, võng ống khi quạt chạy ở tốc độ cao.

Một kinh nghiệm nhỏ: khi treo ống dài trên 10m, nên chia ra mỗi 2 – 3m một gối đỡ, đồng thời có gối giảm chấn ở đầu nối quạt để tránh truyền rung sang kết cấu mái.

4. Trình tự thi công lắp đặt ống gió trong nhà xưởng

Trình tự thi công hợp lý giúp tối ưu tiến độ và tránh xung đột giữa các đội M&E khác. Tôi thường áp dụng quy trình sau:

1. Xác định tuyến chính: đi thử bằng dây hoặc ống mẫu để kiểm tra hướng, cao độ.

2. Lắp đặt từ quạt ra xa: lắp tuyến chính trước rồi đến tuyến nhánh, cuối cùng là miệng gió.

3. Cố định từng đoạn và kiểm tra độ cân bằng trước khi siết chặt.

4. Dán gioăng kín khí hoặc silicon tại mối nối, đặc biệt ở những vị trí có áp suất gió cao.

5. Kiểm tra độ kín bằng quạt thử hoặc khói test trước khi nghiệm thu.

Trong thực tế, không hiếm trường hợp va chạm với hệ thống điện, nước, cứu hỏa hoặc dầm thép, nên người thi công phải linh hoạt xử lý: chuyển hướng ống, làm đoạn co đặc biệt hoặc điều chỉnh cao độ. Kinh nghiệm là luôn trao đổi với các đội khác trước khi triển khai để tránh xung đột và tiết kiệm chi phí phát sinh.

5. Kiểm tra và xử lý rò rỉ gió

Sau khi hoàn thiện lắp đặt, kiểm tra độ kín khí là bước không thể bỏ qua. Với hệ thống thông gió công nghiệp, tôi thường yêu cầu đội kỹ thuật test áp suất và kiểm tra rò rỉ bằng khói hoặc áp kế.

Nếu phát hiện vị trí rò, cần xử lý ngay bằng keo silicon hoặc dán băng nhôm chịu nhiệt. Một hệ thống ống gió tốt phải đảm bảo tỷ lệ rò rỉ khí nhỏ hơn 5% để đạt hiệu quả tiết kiệm năng lượng và đảm bảo lưu lượng gió theo thiết kế.

6. Thi công cách nhiệt và tiêu âm – yếu tố nâng cao hiệu quả vận hành

Với những tuyến ống cấp lạnh, ống hút gió điều hòa hoặc ống gió tươi đi qua khu vực nóng, cần bọc bảo ôn bằng bông thủy tinh hoặc foam cách nhiệt. Điều này giúp giảm tổn thất nhiệt, chống đọng sương và bảo vệ hệ thống.

Ở những khu vực có yêu cầu độ ồn thấp như phòng điều khiển, khu văn phòng trong xưởng, tôi thường lắp thêm bộ tiêu âm ống gió hoặc lót vật liệu tiêu âm bên trong ống. Kinh nghiệm là phải chọn đúng vật liệu cách âm không cháy, không thấm nước và đảm bảo dễ bảo trì.

7. An toàn lao động – nguyên tắc không thể xem nhẹ

Thi công trong nhà xưởng công nghiệp tiềm ẩn nhiều rủi ro: làm việc trên cao, hàn cắt, vận chuyển ống nặng, sử dụng máy móc điện. Tôi luôn nhắc anh em trong đội: an toàn là ưu tiên số một.

Trước khi làm việc, phải kiểm tra dây an toàn, giày bảo hộ, mũ, kính, và găng tay đầy đủ. Khi cắt ống hoặc mài, luôn có người hỗ trợ, tránh tia lửa văng vào vật liệu dễ cháy.

Ngoài ra, cần bố trí lối đi thông thoáng, dọn dẹp phế liệu sau mỗi ngày thi công, đảm bảo mặt bằng sạch sẽ, gọn gàng. Một công trình chuyên nghiệp không chỉ ở kỹ thuật mà còn ở tác phong làm việc an toàn và ngăn nắp.

8. Nghiệm thu và bàn giao – khâu thể hiện uy tín nghề nghiệp

Khi hoàn thiện, tôi luôn cùng chủ đầu tư và tư vấn giám sát đo kiểm lại lưu lượng gió, độ ồn, độ kín khí và độ rung của hệ thống. Nếu có sai lệch, cần điều chỉnh van gió, cân chỉnh lại quạt hoặc bổ sung tiêu âm.

Tất cả các thông số được ghi chép vào biên bản nghiệm thu chi tiết, kèm hình ảnh thực tế và bản vẽ hoàn công. Làm việc rõ ràng, minh bạch không chỉ giúp công trình được bàn giao thuận lợi mà còn xây dựng uy tín cá nhân trong nghề.

9. Bài học kinh nghiệm sau nhiều năm làm nghề

Nhìn lại hành trình hơn một thập kỷ thi công hệ thống ống gió, tôi rút ra ba điều cốt lõi:

1. Hiểu bản chất dòng khí – mọi quyết định kỹ thuật phải dựa trên nguyên lý luân chuyển gió, không làm theo thói quen hay “kinh nghiệm truyền miệng”.

2. Cẩn trọng trong từng chi tiết nhỏ – chỉ cần một mối nối hở hoặc ốc vít lỏng có thể làm giảm tuổi thọ cả hệ thống.

3. Tôn trọng quy trình và phối hợp đội nhóm – công trình nhà xưởng là nơi hội tụ nhiều hạng mục M&E, chỉ khi làm việc có kế hoạch và tinh thần trách nhiệm, mọi thứ mới đạt chuẩn kỹ thuật và tiến độ

Thi công hệ thống ống gió trong nhà xưởng công nghiệp không chỉ là công việc đòi hỏi tay nghề, mà còn là sự kết hợp giữa kỹ thuật, kinh nghiệm và tinh thần trách nhiệm. Một người thợ giỏi không đơn thuần biết lắp đặt, mà phải hiểu rõ nguyên lý, dự đoán vấn đề, xử lý linh hoạt và đặt yếu tố an toàn – chất lượng lên hàng đầu.