Hệ thống thông gió đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo môi trường làm việc an toàn, thoáng mát và đạt chuẩn sức khỏe nghề nghiệp. Để thiết kế và lắp đặt một hệ thống thông gió hiệu quả, các doanh nghiệp cần tuân thủ những tiêu chuẩn kỹ thuật cụ thể, vừa đáp ứng yêu cầu pháp lý, vừa nâng cao năng suất lao động và tuổi thọ công trình.

1. Cơ sở pháp lý và tiêu chuẩn áp dụng

Khi lắp đặt hệ thống thông gió cho nhà xưởng, các đơn vị cần căn cứ vào các quy chuẩn và tiêu chuẩn kỹ thuật do cơ quan chức năng ban hành. Một số tiêu chuẩn phổ biến gồm:

• TCVN 5687:2010 – Thông gió – Điều hòa không khí – Quy phạm thiết kế.

• QCVN 06:2021/BXD – Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về an toàn cháy cho nhà và công trình.

• QCVN 26:2016/BYT – Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về tiếng ồn.

• QCVN 05:2013/BTNMT – Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về chất lượng không khí xung quanh.

• Các hướng dẫn quốc tế như ASHRAE, ISO cũng được nhiều nhà máy tham khảo nhằm nâng cao hiệu quả thiết kế.

Việc tuân thủ các tiêu chuẩn này giúp đảm bảo hệ thống thông gió không chỉ hiệu quả mà còn phù hợp với quy định pháp luật tại Việt Nam.

2. Tiêu chuẩn về lưu lượng và tốc độ gió

Một trong những yêu cầu quan trọng nhất là lưu lượng gió cấp và hút phải đáp ứng nhu cầu thực tế sản xuất:

• Lưu lượng trao đổi khí: Thông thường từ 6 – 30 lần/giờ tùy theo loại hình sản xuất (may mặc, cơ khí, điện tử, chế biến thực phẩm...).

• Tốc độ gió trong ống dẫn: Dao động từ 3 – 15 m/s, trong đó ống chính thường nhỏ hơn để hạn chế tiếng ồn và tổn thất áp suất.

• Tốc độ gió tại miệng thổi/hút: Không vượt quá 2 m/s nhằm tránh gây cảm giác khó chịu cho công nhân.

3. Tiêu chuẩn về chất lượng không khí

Hệ thống thông gió phải đảm bảo:

• Nồng độ bụi, hơi khí độc, mùi trong không khí luôn dưới ngưỡng cho phép theo QCVN 05:2013/BTNMT.

• Hàm lượng CO₂ trong nhà xưởng không vượt quá 1000 ppm để tránh ảnh hưởng đến sức khỏe.

• Nhiệt độ trong nhà xưởng nên duy trì từ 26 – 32°C, độ ẩm trong khoảng 50 – 70%.

4. Tiêu chuẩn về thiết bị và vật liệu

• Ống gió: thường làm bằng tôn mạ kẽm dày từ 0.5 – 1.2 mm, phải đảm bảo độ kín khít, hạn chế rò rỉ dưới 10%.

• Quạt thông gió công nghiệp: lựa chọn theo lưu lượng và cột áp phù hợp, có chứng nhận chất lượng.

• Bộ lọc khí: cần thiết cho nhà xưởng đặc thù như thực phẩm, dược phẩm, điện tử để kiểm soát bụi mịn và vi sinh.

• Vật liệu cách nhiệt: sử dụng tại các đoạn ống dẫn gần nguồn nhiệt để tiết kiệm năng lượng.

5. Tiêu chuẩn về an toàn phòng cháy chữa cháy (PCCC)

Hệ thống thông gió phải đảm bảo:

• Có van chặn lửa, van khói lắp đặt tại các vị trí quan trọng.

• Ống gió đi xuyên qua tường hoặc sàn phải có giải pháp ngăn cháy lan tối thiểu 45 – 90 phút theo QCVN 06:2021/BXD.

• Dây điện cấp cho quạt hút khói phải có khả năng chịu nhiệt trong thời gian tối thiểu 90 phút.

6. Tiêu chuẩn về tiếng ồn và rung động

• Mức ồn của hệ thống thông gió không vượt quá 85 dB theo QCVN 26:2016/BYT.

• Quạt và động cơ cần lắp trên bệ giảm chấn để hạn chế rung động ảnh hưởng đến kết cấu nhà xưởng.

7. Tiêu chuẩn về thi công và lắp đặt

• Hệ thống ống gió, quạt và miệng gió phải được lắp đúng bản vẽ thiết kế, có biện pháp treo đỡ chắc chắn.

• Các mối nối cần đảm bảo kín khít, tránh rò rỉ khí.

• Sau khi thi công, phải tiến hành chạy thử, đo kiểm để đánh giá lưu lượng, độ ồn, độ kín.

8. Tiêu chuẩn về bảo trì và vận hành

• Lập kế hoạch bảo dưỡng định kỳ 6 – 12 tháng/lần: vệ sinh ống gió, thay lọc khí, kiểm tra quạt.

• Có sổ nhật ký ghi chép tình trạng hệ thống để dễ dàng theo dõi và khắc phục sự cố.

• Đào tạo nhân sự vận hành để đảm bảo hệ thống hoạt động ổn định, tiết kiệm năng lượng.

9. Lợi ích của việc tuân thủ tiêu chuẩn kỹ thuật

• Đảm bảo sức khỏe: tạo môi trường làm việc trong lành, giảm nguy cơ bệnh nghề nghiệp.

• Tăng năng suất: công nhân làm việc thoải mái, tập trung hơn.

• Tiết kiệm chi phí: hệ thống thiết kế chuẩn giúp giảm tổn thất năng lượng và chi phí bảo trì.

• Tuân thủ pháp luật: tránh bị xử phạt hành chính hoặc gián đoạn hoạt động sản xuất.

• Nâng cao uy tín doanh nghiệp: đặc biệt quan trọng đối với các nhà máy xuất khẩu, hợp tác với đối tác quốc tế.

Việc lắp đặt hệ thống thông gió nhà xưởng tại Việt Nam cần tuân thủ chặt chẽ các tiêu chuẩn kỹ thuật từ lưu lượng gió, chất lượng không khí, an toàn PCCC cho đến tiếng ồn và bảo trì. Đây không chỉ là yêu cầu bắt buộc về mặt pháp lý, mà còn là giải pháp bảo vệ sức khỏe người lao động, tối ưu chi phí và khẳng định uy tín doanh nghiệp trong quá trình phát triển bền vững.